اقتصاد دانش‌بنیان در اتحادیه اروپا
جهت دریافت کلیک کنید
✳️ با وجود کاستی‌ها و ضعف‌های قابل‌توجه در سطح اتحادیه اروپا، مجموعه تحولاتی که این شصت سال در جامعه/اتحادیه اروپا صورت گرفته، آن را به یکی از موضوع‌های مهم و جذاب تحقیقاتی تبدیل کرده و پژوهشگران بسیاری در این حوزه به تتبع و تألیف پرداخته‌اند. یکی از مباحثی که به‌شدت موردتوجه محققان قرار گرفته، همگرایی اقتصادی در سطح اتحادیه اروپا است. این نوع همگرایی، محور داستان موفقیت اتحادیه اروپا است. درواقع حذف تدریجی موانع اقتصادی طی شصت سال گذشته به بهبود استانداردهای زندگی، فرصت‌های جدید برای سرمایه‌گذاران و پیوندهای نزدیک‌تر سیاسی و اقتصادی میان کشورهای عضو کمک کرده است.
✳️ سند راهبردی «اروپا 2020»، سه اولویت کلان برای خود متصور شده است: 1) رشد هوشمند؛ توسعه اقتصادی بر مبنای دانش و نوآوری، 2) رشد پایدار؛ تقویت اقتصادی سبزتر، رقابتی‌تر و بهره‌مند از منابع کارآمدتر و 3) رشد همه‌جانبه؛ بسط اقتصادی با توان حمایت از نرخ اشتغال بالا و تأمین‌کننده انسجام اجتماعی و منطقه‌ای تا پایان سال 2020 میلادی.
✳️ اتخاذ رویکرد اقتصادی مبتنی بر دانش، تحقیق، نوآوری و کارآفرینی از سوی اتحادیه اروپا در قالب برنامهچشم‌انداز «اروپا 2020» نه به‌عنوان یک هدف، بلکه به مثابه ابزاری برای دستیابی به رشد اقتصادی هوشمند، پایدار و همه‌جانبه، افزایش نرخ اشتغال، حفظ رقابت‌پذیری صنایع و رفع چالش‌های اجتماعی است.بنابراین سیاست‌های اتحادیه اروپا در حوزه دانش، نوآوری و کارآفرینی باید با این رویکرد بررسی شود که مجموعه سیاست‌ها و برنامه‌های اجرایی اتحادیه در این حوزه تا چه میزان در دستیابی به اهداف نام‌برده نقش داشته است. به‌عبارت‌دیگر، بسترسازی اتحادیه اروپا و دولت‌های عضو در تربیت نیروی انسانی کارآمد و دستیابی به سرمایه انسانی، اجرای سیاست‌هایی در راستای تقویت اضلاع مثلث دانش (دانش، تحقیق و نوآوری) و هدایت ایده‌ها و دستاوردهای نوآورانه به سمت بازار از طریق کارآفرینی، موضوعاتی است که برآیند آن‌ها نشان خواهد داد اتحادیه اروپا تا چه اندازه به اهداف ترسیمی خود دست یافته است.
✳️ اتفاق‌نظر دولت‌های عضو اتحادیه اروپا در این موضوع که یگانه راه نجات اقتصاد و صنعت بحران‌زده اتحادیه در توسل‌جستن به اقتصادی مبتنی بر «سرمایه انسانی»، «تحقیقات کاربردی»، «دستاوردهای نوآورانه» و «صنایع کوچک و متوسط» است، موضوعی است که می‌تواند موردتوجه سیاستگذاران و تصمیم‌گیران جمهوری اسلامی ایران نیز قرار گیرد. توجه ویژه رهبران و عقلای نظام جمهوری اسلامی ایران به مقوله اقتصاد دانش‌بنیان و ارکان آن در اقتصاد آینده کشور نشان از آن دارد که برای رشد پویا و بهبود شاخصهای اقتصاد مقاومتی و دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز بیست‌ساله چاره‌ای جز هدایت کشور به سمت اقتصادی مبتنی بر دانش، نوآوری و کارآفرینی نیست.
مقاله: محمود جوادی
دانشجوی دکترای مطالعات اروپا دانشگاه تهران
