بررسی سیاست کشورها در زمینه اشتغال و دلالت های آن برای ایران (مورد مطالعه کره جنوبی، چین، مالزی و برزیل)
مرکزپژوهش های مجلس شورای اسلامی
جهت دریافت نسخه الکترونیکی فایل،کلیک کنید
به گزارش روابط عمومی مرکزپژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اقتصادی این مرکز در گزارشی در خصوص بررسی سیاست کشورها در زمینه اشتغال و دلالت های آن برای ایران آورده است؛ آنچه به عنوان سیاست یا برنامه اشتغال عمومی از آن یاد می‌شود و در قرن هجدم انگلستان را پیشگام آن می‌دانند برنامه‌هایی مقطعی بودند که برای دوران بحران آن هم به صورت محدود اجرا شده است.
این گزارش می‌افزاید در قرن هجدم انگلستان از سیاست اشتغال فقرا برای استخدام نیروی کار فقیر و بیکار به منظور ساختن کانال‌ها و جاده‌ها استفاده کرد. در آلمان پس از جنگ جهانی دوم یا کره جنوبی پس از بحران مالی 1997 نیز از این سیاستها به طور محدود استفاده کردند. البته کشورهای دیگری نیز این سیاستها را در دهه های اخیر مورد استفاده قرار داده‌اند، اما جنبه موقتی و محدود بودن این سیاستها امری است که باید همواره مدنظر داشت؛ به عنوان مثال در کره‌جنوبی پس از بحران 1997 نرخ بیکاری از 2 به 9 درصد رسید در نتیجه این سیاستها، 140 هزار شغل در مدت 18 ماه ایجاد شد که البته ایجاد 140 هزار شغل آن هم در دوران بحران سیاستی محدود و مقطعی بوده است.
این گزارش می افزاید؛ آنچه بنیان ایجاد اشتغال پایدار است، سیاست‌های موقتی اشتغال عمومی نیست، بلکه سیاست تغییر ساختاری است. براساس یک تعریف عمومی، تغییر ساختار عبارت از حرکت نیروی کار از بخش کشاورزی به سمت صنعت به ویژه تولید کارخانه ای است. این امر لازمه ایجاد اشتغال پایدار در هر کشوری است. کارشناسان بانک جهانی نیز که کره جنوبی را نمونه موفق سیاست اشتغال معرفی میکنند در توصیف این سیاستها به انتقال نیروی کار از بخش کشاورزی به صنایع کارخانه ای سبک و سپس به بخش صنعتی با ارزش افزوده بالا اشاره میکنند که توصیف سیاست تغییر ساختاری است.
بر این اساس در این گزارش به بررسی تجارب چهار کشور در زمینه بهبود شرایط اشتغال پرداخته شده است. انتخاب کشورهای مورد بررسی با توجه به این مسئله بوده که تغییر ساختار، بنیان اشتغال پایدار است. بنابراین کشورهای منتخب ازجمله کشورهای درحال توسعه بوده که روند صنعتی شدن آنها دیرتر از کشورهای پیشرو آغاز شده است. با تأخیر شروع شدن فرآیند صنعتی شدن چالش‌هایی را ایجاد می‌کند که با چالش‌های کشورهای پیشرو متفاوت است. بررسی سیاست‌های کره جنوبی در خلال دهه 1960 به بعد در این زمینه مفید است. اما بررسی سیاست‌های آلمان بعد از بحران 2008 کمکی به ارائه توصیه سیاستی برای ایران نخواهد کرد. بر این اساس کشورهایی که در این گزارش بررسی شدند عبارت از کره جنوبی، چین، برزیل و مالزی است.
بررسی سیاست‌های چهار کشور کره جنوبی، چین، مالزی و برزیل در خلال سالهای 1960 الی 2015 درخصوص تلاش برای ساماندهی به وضعیت اشتغال نشان می‌دهد نقاط مشترکی شامل استراتژی درست توسعه صنعتی و حمایت هوشمند، نقش فعال دولت در تغییر ساختار اقتصاد با تأکید بر رشد تولید کارخانهای، کمک به ایجاد و رشد شرکتهای بزرگ، اصلاح ساختار انگیزشی و ایجاد ساختار مشارکتی و دمکراتیک، وجود دارد.
