شاخص آزادی انسانی ٢٠١٧

اوضاع ما در حوزه اساسی ترین عامل توسعه کشورها چگونه است؟

فریدمن بزرگ زمانی گفته بود علت اصلی مخالفت ها با اقتصاد بازار آزاد اینست که به خود ایده آزادی باور نداریم! واقعیت این است که به ویژه در حوالی ما حتی لفظ آزادی بسیاری از مردم را می ترساند، واکنش خیلی ها در بحث در مورد ایده آزادی اینست که “این طور هم نمی شود که هر کس هر کاری دلش خواست انجام دهد”، فوبیای “آزادی” در میان بسیاری ایرانی ها شایع است.

اما بدون آزادی تفکر و معیشت رسیدن به توسعه سودایی است محال، شوخی بزرگی است که فکر کنیم بدون آزمون و خطا و راه های تازه و نرفته را امتحان کردن می شد به این درجه از پیشرفت کنونی می رسیدیم. از قضا موسسه کاتو (کیتو اینستیتوت) هر ساله “شاخص آزادی انسانی” را منتشر می کند که ترکیبی از دو مولفه آزادی اقتصادی و آزادی شخصی است.

مولفه های نظیر حکومت قانون، امنیت، آزادی مذهبی، آزادی بیان و گردش اطلاعات و مانند آن در این شاخص سنجیده می شوند؛ در سال 2017 می بینیم که 159 کشور در این فهرست قرار دارند و البته رتبه ما هم بسیار درخشان است؛ 154ام! هرچند نسبت به دوره پیش که رتبه آخر (157ام) را داشتیم، پیشرفتی به حساب می آید. عربستان رقیب منطقه ای ایران در جایگاه 149 قرار دارد.

در صدر این رتبه بندی سوئیس، هنگ کنگ و نیوزیلند جا دارند و در انتها به ترتیب از آخر سوریه، ونزوئلا، لیبی و یمن قرار می گیرند؛ جالب است بدانیم درآمد سرانه کشورهایی که در بالای فهرست جا دارند (چارک اول؛ 25 درصد بالا) کمی کمتر از 4 برابر درآمد سرانه پایین نشین ها (چارک آخر، 25 درصد پایین) است.

خلاصه که در حوزه بهبود وضعیت آزادی راه زیادی داریم، با این همه نابخردی، آینده چه خواهد شد باید نشست و دید، والله اعلم.