مدل‌های خط‌مشی گذاری و تحلیل خط‌مشی در بخش عمومی
بخش هفدهم
مدل بررسی تلفیقی،مدل جریان‌ها ـ دریچه‌ها
جهت دریافت فایل،کلیک کنید
24- مدل بررسی تلفیقی
مدل بررسی تلفیقی به عنوان شیوه‌ای اقتضایی برای تصمیم‌گیری توسط اتزیونی معرفی شد. این شیوه در قبال نارسایی‌ها و محدودیت‌های مدل عقلایی و جزیی ـ تدریجی در خط‌مشی‌گذاری اتخاذ شد. مدل تلفیقی شیوه‌ای ترکیبی است که پدیده و مفاهیم را در تصمیمات عالی و استراتژیک به مسائل سطوح پایین و تدریجی که برای سطوح بالا تدارک دیده می‌شود تلفیق می‌نماید.
شیوه تلفیقی کمتر به دنبال تمامی راه‌حل‌ها و گزینه‌هایی است که مدل عقلایی در جستجوی آن است؛ ولی در عین حال راهبرد بهتر و زمینه خلاقیت مناسب‌تری را نسبت به شیوه جزیی ـ تدریجی برای تصمیم‌گیرنده فراهم می‌کند. شیوه بررسی تلفیقی در تعمق و بررسی مسائل، به دو نوع عدسی تشبیه شده است: یکی عدسی وسیع و باز و دیگری عدسی محدود و جزیی. به طور خلاصه در مدل تلفیقی ابتدا مسأله به طور گسترده ولی سطحی بررسی می‌شود و سپس وقتی در این بررسی نقطه مشکل‌زا پیدا شد آن نقطه به طور دقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد.
این شیوه خط‌مشی‌گذاری توانایی و استعداد انسان را برای سازگاری با شرایط متغیر و در حال تحول حتی تغییرات عمده شامل ساختار بنیادی عوامل دخالت‌کننده مساعد تلقی می‌کند. از بررسی تلفیقی، به عنوان شیوه‌ای یاد می‌شود که حالت متعادل و واقع‌بینانه‌ای را در استفاده بهینه از دو محور عقلانی و جزیی ـ تدریجی ایجاد می‌کند. این الگو شامل عناصر و مؤلفه‌هایی است:
- این شیوه نوعی فرآیند بررسی را معرفی می‌نماید که هدف آن مطالعه مسائل و دیدگاه‌ها با توجه به رویدادها در زمان‌های متفاوتی است که جهت‌گیری‌های آینده و خط‌مشی را برای توسعه فعالیت‌ها و خدمات عمومی نشان می‌دهد.
- عنصر دوم به رویه انتخاب و گزینش نظر دارد تا روشن سازد کدامیک از مسائل اساسی که در فرآیند بررسی شناسایی و مشخص شده‌اند برای مطالعه، برنامه‌ریزی مفصل و جزیی که استفاده از منابع محدود سازمان و محیط را مجاز می‌شمارند انتخاب شود.
- شیوه تلفیقی همچنین شامل بررسی برنامه‌ریزی مفصل زیرمجموعه‌های فرعی و جزیی مسائل به طور تدریجی است که با توجه به متغیرهای موردنظر راهکارهای مختلف، برای حل و فصل مسائل و مشکلات خط‌مشی‌گذاری عمومی، تجزیه و تحلیل می‌شود.
25- مدل جریان‌ها ـ دریچه‌ها
در مدل خط‌مشی‌گذاری جریان‌ها ـ دریچه‌ها از سه جریان نام برده می‌شود:
الف) جریان مسایل و مشکلات: در این جریان نظر خط‌مشی‌گذار به مسائل و معضلات جامعه معطوف می‌گردد و در مسیر آن مسایل و مشکلات موجود از مجاری گوناگون برای خط‌مشی‌گذار محسوس و معلوم می‌گردد.
ب) جریان سیاسی: طی این جریان صورت مسائلی که خط‌مشی‌گذاران باید برای آنها راه‌حل بیابند به وسیله مقامات دولتی و رسمی تنظیم و تدوین می‌گردد. اصولاً کسانی که در این جریان مؤثر واقع می‌شوند اغلب برای افراد جامعه شناخته شده هستند و نقش خود را علناً در این زمینه ایفا می‌کنند.
ج) جریان خط‌مشی: در این جریان راه‌حل‌های مختلفی که خط‌مشی باید از میان آنها انتخاب گردد تنظیم می‌شود. محققان، اهل فن، متخصصان و گروه‌های حرفه‌ای نقش عمده‌ای در جریان مذکور ایفا می‌کنند.
زمانی که این سه جریان با هم تلاقی می‌کنند، دریچه‌ای برای حل مشکل مورد نظر از طریق اتخاذ تصمیم گشوده می‌شود. به طور کلی مدل «جریان‌ها ـ دریچه‌ها» خط‌مشی‌گذاری را به صورت فرآیندی نشان می‌دهد که در آن هم سیاست، هم تعلق و هم منطق و هم پیوندهای سازمانی مطرح و همه با یکدیگر تلفیق و ترکیب شده‌اند. مدل «جریان‌ها ـ دریچه‌ها» مدلی است جامع، انعطاف‌پذیر، تلفیقی، سیستماتیک که به صورت فرآیندی چند سطحی خط‌مشی‌گذاری عمومی را تبیین نموده است.
