معرفی کتاب “روش شناسی تدوین اسناد ملی فناوری های راهبردی”
انتشارات : مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
نگارندگان : ناصر باقری مقدم – سید سپهرقاضی نوری – عنایت اله معلمی – سید مسلم موسوی درچه
کتاب دریک نگاه
در دنیای پراز تغییرات امروز، توسعه فناوری ، به عنوان یک عنصر رقابتی و موتور رشد اقتصادی از اهمیت فزاینده ای برخوردار است . کشور های مختلف بسته به موقعیت وشرایط خود،برای دستیابی به رشد بالاتر و جایگاه اقتصادی بهتر، سیاست هایی را به منظور توسعه فناورانه خود به ویژه با تمرکز برفناوری های راهبردی در نظر می گیرند و دولت ها با تدوین اسناد ملی برای این فناوری ها، اقدام به مداخله هدف مند در توسعه فناوری وصنعتی شدن می نمایند. اما وجود برخی ناهمخوانی های روش شناسانه تدوین این اسناد با ویژگی های ملی درایران ضرورت ارائه یک روش شناسی بومی و علمی را برای تدوین آن ها پررنگ نمود. از این رو این کتاب ، با هدف ارائه مجموعه ای از روش ها (درقالب یک روش شناسی)، به منظور تدوین اسناد ملی توسعه فناوری های راهبردی ، وسازگار با نیاز ها و ویژگی های بومی ،نگاشته شده است.
محتوای کتاب درقالب سه بخش ، پیش روی مخاطبان قرار دارد. بخش اول با عنوان « نیاز ها وضرورت ها » در برگیرنده سه فصل است . فصل اول به بررسی لزوم مداخله دولت درتوسعه فناوری وضرورت تدوین اسناد ملی توسعه فناوری های راهبردی می پردازد. در فصل دوم نمونه هایی از اسناد ملی توسعه علم وفناوری درداخل وخارج از کشور مورد بررسی قرار می گیرد و در فصل سوم ضمن آسیب شناسی اسناد ملی توسعه فناوری در ایران وجهان به تشریح الزام های محتوایی وفرآیندی و تبیین مفهوم روش شناسی تدوین اسناد ملی فناوری های راهبردی مبادرت شده است.
بخش دوم ، با عنوان « چارچوب ها وابزارها » در قالب 7فصل تدوین شده است. فصل اول بر معرفی مولفه های اصلی و ارائه نمایی کلی از روش شناسی پیشنهادی متمرکز است. هریک از شش مولفه روش شناسی پیشنهادی شامل مبانی سند ، هوشمندی فناوری ،ارکان جهت ساز، برنامه اقدام ها وسیاست ها، برنامه عملیاتی ، وبرنامه ارزیابی و به روزرسانی به ترتیب عناوین شش فصل آتی این بخش را تشکیل می دهند.
درنهایت بخش سوم ، با عنوان « مروری بر مفاهیم » مفاهیم آینده پژوهی ، مدیریت فناوری ومطالعات سیاست نوآوری ار درسه فصل مجزا مورد بررسی قرار می دهد.درفصل اول این بخش ، یعنی « مرور مختصر بر مفاهیم آینده پژوهی » ضمن مروری بر پیشینه آینده پژوهی ، به بررسی آینده پژوهی در کشورهای درحال توسعه پرداخته شده وسپس برخی از مهمترین روش های آن ، درقالب سه گروه پایش های محیطی
رویکردهای برون یابانه و رویکردهای خلاقانه معرفی می شوند. درفصل دوم این بخش ، ضمن معرفی راهبردهای بنگاهی وملی فناوری به مرور مدل های مطرح در هریک از این دو راهبرد ، مدل های مختلف ارائه شده در دودسته بنگاهی و فرابنگاهی ارزیابی توانمندی فناوری و مدل های اکتساب فناوری پرداخته می شود. ودر آخر، در فصل سوم این بخش ، مفاهیم گذارهای فناورانه ، نظام های نوآوری فناورانه، مدیریت گذار ومدیریت راهبردی گونه ها مورد بررسی قرار می گیرند.
