نشست خط مشی پژوهی: ارزیابی حکمرانی وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران
در نظام حکمرانی صنعت نفت و گاز ایران نهادهای مختلفی ازجمله مجلس شورای اسلامی، دولت، وزارت نفت و انرژی و شرکت ملی نفت نقش‌های مهمی را ایفا می‌کنند. طبق قوانین مربوط به حوزه نفت و گاز کشور ازجمله (قانون نفت، قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت و اساسنامه شرکت ملی نفت) برای نهادهای مذکور وظایف و اختیاراتی تعیین‌شده است. طبق این قانون دولت، مجلس و هیئت عالی نظارت بر منابع نفتی، به‌عنوان سیاست‌گذاران این حوزه هستند. از سوی دیگر وزارت نفت وظیفه تنظیم‌گری را بر عهده داشته و شرکت ملی نفت ایران نیز تسهیل گر و ارائه‌کننده برخی از خدمات است. اما در عمل آیا این کارکردها از نهادهای مذکور محقق می‌شود؟ طبق نظر برخی از کارشناسان در عمل دولت برخی از سیاست‌گذاری‌ها را به کمک شرکت ملی نفت انجام می‌دهد و سایر کارکردهای تنظیم‌گری، تسهیل گری و ارائه خدمت در سطح پیمانکار عمومی بر عهده این شرکت دولتی است.
سؤالات محوری این نشست عبارت‌اند از:
- یکی از سیاست‌های مهم نظام جمهوری اسلامی در صنعت نفت و گاز تحقق تولید صیانتی است، اما آیا دولت و شرکت ملی نفت که درآمدشان متناسب با میزان تولید نفت است، منفعتی در تولید بلندمدت بهینه از مخازن نفتی دارند؟
- طبق آخرین تغییرات اساسنامه شرکت ملی نفت، مجوز اکتشاف و تولید برای هر مخزن باید توسط وزارت نفت صادر شود، اما آیا شرکت ملی نفت که خود پیمانکار عمومی بسیاری از مخازن نفت و گاز است، برای هر میدان به‌طور مجزا مجوز دریافت می‌کند؟
- آیا شرکت ملی نفت به‌عنوان یک پیمانکار عمومی همانند سایر شرکت‌های اکتشاف و تولید دنیا تجاری عمل می‌کند؟ اگر شرکت ملی نفت تجاری نیست نقشه راه مناسب برای رسیدن به این هدف چگونه خواهد بود؟
این نشست بیست و چهارمین نشست تخصصی حکمرانی در عمل است که توسط گروه سیاستگذاری انرژی اندیشکده و با حضور جناب آقای مهندس سید غلامحسین حسن‌تاش، عضو هیئت‌علمی موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی و نایب‌رئیس هیئت‌مدیره انجمن اقتصاد انرژی ایران، برگزار می‌گردد.
