خاستگاه شکل گیری نهضت های مدیریتی در بخش دولتی
به طور کلی هفت نهضت مدیریتی توسط دانشمندان حوزه اداره امور عمومی ارائه شده است،که هر یک در برهه ای مطرح بوده اند.این نهضت ها عبارتند از:
1. نهضت مدیریت اداری و اداره امور عمومی سنتی
2. نهضت اداره امور عمومی جدید
3. نهضت مدیریت دولتی جدید
4. نهضت خدمات عمومی جدید
5. نهضت مدیریت ارزش عمومی
6. نهضت تلفیقی مدیریت دولتی
7. نهضت اداره امور عمومی اسلامی
هر یک از این نهضت ها مبانی اندیشه ای مختص به خود را دارا می باشند،به اصولی پایبندند و از روشهای خاصی بهره می گیرند.از طرف دیگر ،هر کدام در پرتو دستگاهی مدیریت دولتی را مفهوم پردازی می نمایند.
تقریبا هر هفت نهضت با اتکا به سه دوگان اصلی شامل:1)دوگان سیاست- اداره 2)دوگان عمومی –خصوصی 3)دوگان دولت –جامعه ،فضای مدیریتی خود را مشخص نموده اند.به عبارت دیگر،در پرتو این دوگان ها،ارزشهای اساسی،نوع عقلانیت،نوع رویکرد مدیریتی،نوع دولت،نوع راهبرد و همچنین نوع نگاه خود به مردم را شکل داده اند.
قبل از بررسی هر یک از نهضت های فوق ابتدا خاستگاه تاریخی شکل گیری نهضت های مدیریتی در بخش دولتی بررسی می گردد.
خاستگاه تاریخی شکل گیری نهضت های مدیریتی در بخش دولتی
به اعتقاد برخی از صاحب نظران،مبانی شکل گیری حوزه مدیریت دولتی چندان مشخص نمی باشدو رویدادهای اجتماعی و سیاسی در شکل گیری آن نقش داشته اند.
برخی سیر تطور تاریخی به مدیریت دولتی را داستان عشق و تنفر به رابطه میان بوروکراسی و دموکراسی می دانند.به عبارتی عمل و علم مدیریت دولتی تجلی دوگانگی یا رابطه میان دو عنصر سیاست و اداره است که مترادف دموکراسی و بوروکراسی می باشد.
اهم مطالبی که در این بخش بررسی خواهند شد :
✓ بررسی سیر تطور مدیریت دولتی
✓ اشاره به این نکته که آغاز و پیشرفت رشته مدیریت دولتی در آمریکا ،بوده ولی نهضت های شکل گرفته در آن بر دیگر کشورها نیز تاثیر گذاشته اند.
✓ تحلیل فدرالیست و ضد فدرالیست
خردمایه نظری دو سنت مدیریتی در بخش دولتی
اندیشمندان آمریکایی خاستگاه مدیریت دولتی را آمریکا می دانند بر این اساس می توان گفت:پس از انقلاب آمریکا، دو جریان بر گفتمان مدیریت دولتی و اداره دولت بر آن کشور غالب شد: فدرالیست،ضد فدرالیست.
فدرالیست:
فدرالیست ها بر ایجاد دولت متمرکز قوی و شکل دهی قدرت بسیار نهفته در قوه مجریه تاکید می نمودند.تکیه گاه اصلی در دولت از منظر فدرالیست ها ،خردمندان ،نخبگان و بزرگان طبقه های بالا در هر جامعه می باشند.
ضد فدرالیست:
ضد فدرالیست ها به دنبال دولتی نا متمرکز بودند که در آن هر شهروندی بتواند به صورت شخصی،مستقیم و بی واسطه در اداره امور عمومی مشارکت نماید.نمایندگان این مکتب فکری معتقد بودند ،دولت باید با مردم پیوند داشته باشد،مانند آنها فکر کند و مانند آنها احساس نماید.بر همین اساس بر خلاف مکتب فدرالیست ها ،نقش قوه مجریه محدود میشد.اصل اساسی در نگاه فدرالیست ها ،ارتقا کیفیت زندگی عمومی با تکید بر تقویت مسئولیت مردمی بود.
ذکر این نکته ضروری است که جدال مبنایی بین فدرالیستها و ضد فدرالیستها به ضرر ضد فدرالیستها پایان یافت.
با توصیفات ارائه شده می توان از زاویه ای دیگر نیز سیر تطور مدیریت دولتی را بررسی نمود.
ظهور نهضت ترقی خواه:
ترکیب کنترل نشده فدرالیست(فرد گرایی) و ضد فدرالیست(دموکراسی) نهایتا ره آورد قابل قبولی نخواهد داشت.ترکیب فردگرایی(منفعت طلبی شخصی) با شرایط محیط صنعتی سبب رواج رشوه ،نژاد پرستی و در نتیجه حاکمیت فساد گردید.به عبارت دیگر در این شرایط مدیریت دولتی درآمد افراد عادی را در اختیار سیاست مداران قرار می داد.در چنین شرایطی ،نهضت اصلاحات شکل گرفت.به عبارت دیگر شرایط سیاسی ،اجتماعی،اقتصادی سبب ایجاد و شکل گیری نهضت ترقی خواه گردید.
نهضت ترقی خواه به دنبال بهبود حاکمیت نهادها و مبارزه با مسائل اجتماعی و سیاسی ای بود که عامل فقر و شرایط کاری ضعیف در جامعه بودند.به عبارتی این نهضت به دنبال اصلاح نهادهای سیاسی بود.به طور کلی می توان گفت نهضت ترقی خواه ،به عنوان بازویی جهت مدیریت نمودن تنش میان فدرالیست و ضد فدرالیست در نظر گرفته شد.
در بخش بعدی تعریف ،ماهیت قلمرو و اهمیت مدیریت دولتی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
منبع:
نهضت های مدیریتی در بخش دولتی
گذشته ،حال و آینده
دکتر حسن دانایی فرد
تهیه کننده:سیده هدی شمس
#مفاهیم
#مدیریت_دولتی
??خط مشی گذاری ایرانی??
