کتاب «حضور زنان در ورزشگاه ها-پژوهشی فقهی »
مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری
جهت دریافت نسخه الکترونیکی خلاصه کتاب،کلیک کنید
جهت دریافت نسخه الکترونیکی کتاب،کلیک کنید
جهت ارسال نظرات و نقدهای خود،کلیک کنید
✅ نسخه کامل کتاب《حضور زنان در ورزشگاه‌ها؛ پژوهشی فقهی》
✅ مجاز بودن حضور زنان در ورزشگاه‌ها، یک حکمِ شرعیِ اجتماعی است.
⭕ موضوع حضور زنان در ورزشگاه‌ها ابعاد مختلفی دارد اما اصلی‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین عامل احکام مسائل زنان است. بر این پایه، برجستگی نقش دین با وضوح هرچه بیشتری خود را می‌نمایاند.
⭕ کتاب 《حضور زنان در ورزشگاه-پژوهش فقهی》 نوشته “حجت‌الاسلام جواد فخار طوسی”، اقدامی عملی برای حل این مساله است.
⭕ کتاب دارای دو بخش است. بخش اول با عنوان «حکم اولی حضور زنان در ورزشگاه‌ها» در دو فصل «دلایل ممنوعیت» و «دلایل مجاز بودن» تنظیم شده‌است.
⭕ در فصل اول بخش اول کتاب، مبتنی بر رویکرد منفی به حضور زنان در ورزشگاه‌ها، به دلایلی استناد شده‌است.
1⃣ دلیل اول، آیات و روایاتی است که به ظاهر، خارج شدن زنان را از منازل به طور کلی ممنوع یا ناپسند می‌شمارد.
2⃣ دلیل دوم، ممنوعیت اختلاط زن‌ها و مرد‌هاست. کسانی که به این دلیل استناد جسته‌اند، اختلاط را به معنایی گسترده تفسیر کرده‌اند.
⭕ در فصل دوم بخش اول کتاب، مبتنی بر رویکرد مثبت به حضور زنان در ورزشگاه‌ها به دلایل زیر استناد شده‌است:
1⃣ قاعدۀ اباحه نخستین دلیلی است که پس از نقد و ردّ دلایل ممنوعیت، و به منظور اثبات مجاز بودن، قابل ذکر است. مفاد این اصل- که مورد پذیرش اکثریت علمای شیعه می‌باشد- مجاز بودن ارتکاب اعمالی است که دلیلی برای ممنوعیت آن وجود ندارد. حضور خانم‌ها در مکان‌هایی مثل ورزشگاه، یک «کنش»، و مشمول قاعدۀ اباحه به شمار می‌آید.
2⃣ دلیل دوم، استناد به حقوق طبیعی است. یکی از حقوق اولیه و طبیعی آدمی، حق آزادی رفت و آمد و حضور در هر مکان دلخواه می‌باشد.
3⃣ سومین دلیل، گزارش‌های فراوانی است که مناسبات آزادانۀ زن‌ها و مردها را در زمان پیامبر اکرم(ص) و نیز امامان معصوم(ع) نشان می‌دهد.
4⃣ چهارمین و آخرین دلیل، « سیرۀ متشرعه» است.
✅ نتیجۀ به دست آمده از بخش اول کتاب این است که با در نظر گرفتن ذات موضوع (یعنی حضور زنان در ورزشگاه‌ها)، بدون توجه به عناوین جانبی، حکم اولی شرعی این مساله، مباح بودن و مجاز دانسته‌شدن است. براین پایه، 《بانوان می‌توانند در ورزشگاه‌ها به عنوان تماشاگر و درکنار مردان حاضر باشند》.
⭕ بخش دوم کتاب با عنوان «حکم ثانوی حضور زنان در ورزشگاه‌ها» در دو فصل «عناوین ثانویه‌ای که می‌تواند حضور زنان را در ورزشگاه ممنوع سازد» و « عناوین ثانویه‌ای که می‌تواند حضور زنان را در ورزشگاه الزامی سازد » تنظیم شده‌است.
⭕ در فصل اول بخش دوم کتاب، هفت عنوان ثانوی که می‌تواند مورد استناد مخالفان حضور بانوان در ورزشگاه‌ها قرار بگیرد عبارت‌اند از:
1⃣ برهنه بودن بدن ورزشکاران در بعضی از ورزش ها؛
2⃣ خشن بودن بعضی از مسابقات ورزشی؛
3⃣ رفتارهای ناهنجار و زشت برخی تماشاگران مرد ؛
4⃣ فسادآمیز بودن حضور در این گونه اماکن؛
5⃣ شئونات اسلامی زن مسلمان؛
6⃣ مقابله با فرهنگ غربی و وارداتی؛
7⃣ کمک به گناه.
✅ در فصل دوم بخش دوم کتاب نیز نشان داده می‌شود که عناوین عارضی مثبت همچون نقش این حضور در مقابله با آسیب‌های اجتماعی و سالم سازی محیط‌های ورزشی، هیچ‌گونه تاثیری در حکم شرعی ندارد. در نتیجه، حکم اولی شرعی یعنی مجاز بودن حضور زنان در ورزشگاه‌ها با هیچ استثنایی رو به رو نمی‌گردد و تایید می‌شود.
⭕ در مباحث فقهی که پای احکام اجتماعی در میان است، پس از به‌دست‌آوردن حکم شرعی، می‌بایست از زاویۀ عملی نیز به موضوع نگاه نمود.
⭕ بر این پایه است که مجاز بودن حضور زنان در ورزشگاه‌ها (به عنوان یک حکم شرعی اجتماعی) نگاه را به سوی وظایف دولت معطوف می‌سازد.
⭕ بلحاظ ایجابی، دولت در زمینۀ حضور بانوان در ورزشگاه‌ها – که در شمار حقوق آنان است- موظف به انجام اقدامات ایجابی است؛ اقداماتی از قبیل «وضع و اصلاح قوانین، مقررات و آیین‌نامه‌های اجرایی»، «تجهیز ورزشگاه‌های موجود به وسایل و امکاناتی که حضور زنان را آسان و عملی سازد»، «ایمن‌سازی محیط‌های ورزشی» و بالاخره، «ساخت و احداث ورزشگاه‌های جدید و مدرن» که بتواند پذیرای حضور زنان تماشاگر(در کنار مردان) باشد.
⭕ بلحاظ سلبی دولت اسلامی باید قوانین و مقرراتی را که بر مبنای آن زنان را از حضور در ورزشگاه‌ها محروم می‌سازد، ابطال نماید.
? این پژوهش، 《پاسخی پیشنهادی》 برای مسئله ورود زنان به ورزشگاه است و از پژوهشگران و عالمان دینی دعوت می‌شود ضمن مطالعه این پژوهش فقهی، به ارائه نظرات خود درباره آن بپردازند.
