کتاب پایداری ملی و سیستم های حکمرانی
مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری
جهت دریافت نسخه الکترونیکی فایل،کلیک کنید
در شرایط موجود با هر فردی از هر گروه و جریان سیاسی یا با هر سطحی از سواد و دانش در حوزه‌های مختلف که سخن می‌گویی بر سر یک جمله با یکدیگر اشتراک نظر داشته باشند:
⚠ «وضعیت کنونی ایران ناپایدار است.»
⭕ و از قضا بخش قابل توجهی از آنها در یک جمله دیگر نیز توافق دارند:
✅ «ایران باید پایدار باشد».
⭕ اگر بخواهیم تمامی مطالب کتاب پیش‌رو را در دو جمله خلاصه کنیم، می‌توان این کار را در جمله‌های فوق انجام داد؛ بر این اساس، مساله اصلی این کتاب، ناپایداری ایران است و در حد توان در آن تلاش شده است تا چارچوبی برای فهم وضعیت موجود و شناسایی علت ریشه‌ای پیدایش شرایط کنونی ارائه شود؛ امری که به نظر می‌رسد برای آغاز گفتگوی ملی بین ایرانیانی با ارزش‌ها و نگرش‌های گوناگون و تجمیع توان آنها برای رهانیدن ایران از ناپایداری و آغاز حرکت به سوی پایداری لازم و ضروری است.
⭕ کتاب از ۵ فصل تشکیل شده است:
1⃣ در فصل نخست با معرفی مفهوم پایداری و بررسی ادبیات موجود در این زمینه تلاش شده است، سنجه‌هایی برای سنجش این سازهِ نظری ذیل سه بُعد اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی ارائه شود.
2⃣ در فصل دوم با اتکا به شاخص کامیابی لگاتوم این پرسش طرح شد که با در نظر داشتن داده‌های موجود، وضعیت نسبتاً ناپایدار کنونی در ایران، که می‌توان آن را با مفهوم «شکست پایداری» توصیف کرد، نتیجه چه عواملی است.
3⃣ در فصل سوم این نتیجه حاصل شد که شکست‌های رخ داده در عرصه حکمرانی کشور، سبب اُفت کیفیت حکمرانی و در نتیجه پیدایش شرایط ناپایدار کنونی در این واحد جغرافیایی – سیاسی شده است.
4⃣ در فصل چهارم به شکل مستدل نشان داده شده است که کیفیت حکمرانی، تحت تاثیر نوع و طراحی سیستم حکمرانی است.
5⃣ در فصل پنجم کتاب نیز جمع‌بندی‌ای از مطالب طرح شده در آن ارائه شده است.
⭕ در ادبیات مربوط به نظریه سیستم‌ها، مفهومی وجود دارد تحت عنوان نقطه بی‌بازگشت، در این نقطه، سیستم به جایی می‌رسد که مسیری متفاوت از گذشته را در پیش خواهد گرفت؛ وضعیت کنونی ایران به منزله یک سیستم پیچیده جغرافیایی- اجتماعی اگر نگوییم به نقطه بی‌بازگشت رسیده؛ اما می‌توان گفت که به میزان بسیار زیادی به آن نزدیک شده است؛ امید است که در این نقطه، ایران در مسیری قرار گیرد که پایداری آن در تاریخ استمرار یابد.
✍ این کتاب توسط دکتر سجاد فتاحی، روح‌الله قاسمی، محمد فکری و محدثه جلیلی در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری به نگارش درآمده است.
