گزارشی ازآینده‌نگاری کسب‌وکارهای ایران
موسسه پیشران راهبردی آینده‌پژوهی
جهت دریافت نسخه الکترونیکی فایل،کلیک کنید
حاصل تلاش:
دانش‌آموختگان دکتری آینده‌پژوهی دانشگاه تهران
به همراه نظرات کلیدی صاحبان و خبرگان صنعت و دانشگاه
مقدمه
دغدغه شناخت و تسلط بر آینده را شاید بتوان از کنجکاوی‌های ذاتی بشر دانست، کنجکاوی که آمیخته شدن آن با منافع مالی جذابیت و ارزشش را چندین برابر می‌نماید.
آینده‌نگاری حیطه‌ای از علم آینده‌پژوهی است که پا را فراتر از مطالعات محض گذاشته و با نگاهی کاربردی به کشف و شناخت آینده می‌پردازد، رویکردی که لازمه امروز کسب‌وکارهای ایرانی است.
اهداف آینده‌نگاری کسب‌وکارهای ایران
پروژه آینده‌نگاری کسب‌وکارهای ایران به دنبال آن است که با ترسیم سناریوهای آینده کسب‌وکار به ترویج نگاهی جامع، نو، فعال و بدیل در بین مدیران و تصمیم‌گیرندگان حوزه‌های مرتبط با کسب‌وکار بپردازد. در سال 96 با توجه به ویژگی‌های ژئوپلتیکی ایران، تنش‌های منطقه‌ای، چالش‌های جهانی، انتخابات ریاست جمهوری 96، تصمیمات غافلگیرانه ترامپ و … لزوم تفکر سناریویی برای فعالان کسب‌وکارها در ایران پررنگ‌تر از گذشته می‌شود، لذا در گزارش آینده‌نگاری کسب‌وکارهای ایران با شناسایی عدم‌قطعیت‌ها، پیشران‌ها، روندها، رویدادها و اقدامات بازیگران به دنبال آنیم نه تنها از غافلگیری فعالان این بخش جلوگیری نماییم بلکه بستری برای تبدیل شدن به بازیگری فعال برای کسب منافع بیشتر از آینده را فراهم آوریم.
در این راستا با تدوین روش‌شناسی حاصل از تجربیات چندین ساله تعامل با صنعت‌های متفاوت و آشنا شدن با نیازها، چالش‌ها، خواسته‌ها و … آن‌ها تلاش نمودیم تا دستاوردهایی کاربردی برای فعالان کسب‌وکارها خلق نماییم. فصل‌های اصلی این گزارش شامل موارد ذیل می‌باشند:
بخش اول) تحلیل بازیگران کسب‌وکار در سطح جهان، ملی و بنگاه
زمینه اصلی هر پروژه آینده‌نگاری تشخیص روابط قدرت بین بازیگران اصلی آن موضوع است، تا با شناخت صحیح از اثرات هر بازیگر بتوان تصمیمات صحیح‌تری در مورد آینده اتخاذ نمود. در آینده‌نگاری کسب‌وکارهای ایران به دلیل گستردگی بازیگران در سطوح متفاوت (بین‌المللی، منطقه‌ای، ملی، بنگاهی)، تفاوت منافع، تفاوت ابزارها، تفاوت قدرت اثرگذاری، تفاوت راهبردها و … از رویکردی نوین استفاده گردید که در آن بازیگران در سطوح متفاوت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
از سوی دیگر 3 هدف کلان (که در فرایند گزارش به 6هدف خرد تبدیل گشت) نیز به منظور تعیین جایگاه و قدرت هر بازیگر اتخاذ گشت، تا بتوان راهبردهای کلان و خرد را با توجه به تنوع اهداف نیز تدوین، اجرا و ارزیابی نمود که شامل اهداف ذیل می‌باشند:
افزایش تولیدات ملی
افزایش سهم تولیدات ملی از بازارهای داخلی
افزایش صادرات
بخش دوم) تدوین سناریوهای کسب‌وکارهای ایران در سال 96
با شناسایی روندها، رویدادها، اقدامات و تصاویر حاصل از مطالعات کتابخانه‌ای، میدانی و نظرات خبرگان صنعت و دانشگاه پیشران‌های آینده‌ساز کسب‌وکارهای ایران شناسایی گردید و بر اساس آن سناریوهای سطح کلان تدوین گردید. در سطح خرد به منظور ایجاد یکپارچگی سیاست‌ها، راهبردها و خلق ابزارهای کابردی برای بنگاه‌ها سناریوها با توجه به سایز بنگاه‌های بزرگ، متوسط و کوچک نیز ترسیم گردید تا صاحب هر بنگاه اقتصادی خوانش دقیق‌تر و کابردی‌تری از سناریوها کسب نماید.
بخش سوم) تحلیل کسب‌وکارها در هر سناریو
بخش بسیار مهم دیگر این گزارش شامل طبقه‌بندی کسب‌وکارهای ایران در 11 طبقه (مطابق با طبقه‌بندی وزارت صنعت، معدن و تجارت) شامل صنایع غذایی، صنایع نساجی، صنایع چرم، صنایع سلولزی، صنایع فلزی، صنایع کانی غیر فلزی، صنایع شیمیایی، صنایع دارویی، صنایع برق و الکترونیک، صنایع کشاورزی و مراکز خدماتی و تعیین وضعیت (رشد، ثبات، افول) هر کدام به همراه شناسایی فرصت‌های رویایی و تهدید‌های ریشه‌کن در حوزه‌های تامین، تولید، توزیع، بازار و صادرات بوده است. دستاورهای این بخش بینشی کاربردی به فعالان کسب‌وکارها به تفکیک هر طبقه می‌دهد.
بخش چهارم) وضعیت شاخصهای کلان اقتصادی در هر سناریو
پیچیدگی و درهم‌تنیدگی چالش‌ها و مسائل در حوزه‌های اقتصادی به خصوص در سال 96 آنقدر می‌باشد که صرف برون‌یابی و پیش‌بینی در تعیین شاخصهای اقتصادی می‌تواند تصمیم‌گیرندگان و ذینفعان این حوزه مهم را در کشور به خطاهایی ژرف فروبرد. در گزارش آینده‌نگاری کسب‌وکارهای ایران شاخصهای اقتصادی با روش‌های آینده‌پژوهی و با توجه به هر سناریو تعیین گشته‌اند تا دقت و کاربرد آن‌ها در عمل افزایش یابد.
سخن آخر:
آینده در حال آمدن است، چه بخواهیم، چه نخواهیم، چه آماده آن باشم، چه غالفگیر آن شویم. انتخاب با ماست در کسب‌وکارهای خود منتظر باشیم تا نتیجه انتخابات مشخص شود، کابینه تعیین گردد، ترامپ تصمیمات جدید خود را اعلام کند، سوریه آرام گیرد، روابطمان با اروپا بهتر گردد و … یا فعالانه به دنبال کشف و اثرگذاری بر آینده کسب‌وکارهای خود باشیم. آینده‌نگاری کسب‌وکارهای ایران مخاطبان خود را به بازیگرانی فعال تبدیل می‌نماید تا با انتخاب‌های هوشمندانه گوی سبقت را از رقبای داخلی و خارجی خود بربایند.
